Jaka umowa jest najbardziej opłacalna dla tatuażysty? Zarówno pracodawcy jak i pracownicy zastanawiają się jakie są możliwe formy współpracy w Polsce i która z nich jest najbardziej korzystna. Chcę Wam przybliżyć możliwe formy zatrudnienia w Polsce, wskazując na ich zalety i wady – z uwzględnieniem różnych punktów widzenia.
Zaczynamy od omówienia plusów i minusów zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

W jakiej formie można współpracować ze studiem tatuażu?

Zacznijmy od wskazania możliwych rozwiązań prawnych. W zależności od potrzeb i charakteru współpracy mamy do wyboru:

umowę o pracę (na okres próbny, czas określony w tym zastępstwo i czas nieokreślony)
umowy cywilnoprawne: zlecenie i o dzieło
B2B czyli współpracę z inną osoba prowadzącą działalność gospodarczą
umowę o praktyki absolwenckie / studenckie
umowę o staż

Każda z wyżej wymienionych umów ma inną specyfikę i w zależności od uzgodnień stron może być mniej lub bardziej opłacalna dla którejś ze stron, dawać większe lub mniejsze poczucie bezpieczeństwa.
Ze względu na brak oficjalnych szkół dla tatuażystów czy egzaminów dopuszczających do wykonywania zawodu, zawód zdobywa się najczęściej zaczynając od  praktyk, ale dzisiaj poruszymy temat zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Według ankiety którą przeprowadziłam na Instagramie jest to jedna z najczęściej wybieranych form współpracy w studiu tatuażu.

Wchodząc na rynek pracy, czy nawet już na nim będąc warto znać swoje prawa i wiedzieć czego można się spodziewać.

 

Umowa o pracę

Umowa o pracę jest uważana za królową umów, szczególnie ze względu na poczucie bezpieczeństwa, które daje pracownikowi. W mniejszych biznesach w swojej „pełnej odsłonie” jest rzadko spotykana ze względu na koszty i zobowiązania ciążące na pracodawcy.

 

Rodzaje umów o pracę

Rozróżniamy umowy o pracę na okres próbny, na czas nieokreślony albo na czas określony, w tym zastępstwo. Co ciekawe, tzw. dni próbne również powinny być płatne.

Plusy umowy o pracę

Poniżej opiszę kilka zalet zatrudnienia w tej formie.

 

Płatny urlop i dni ustawowo wolne od pracy

Przy zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę, tatuażysta może liczyć na płatny urlop. Długość urlopu jest zależna od stażu pracy i wynosi 20 lub 26 dni w roku kalendarzowym przy zatrudnieniu na pełen etat. Dodatkowo za pracę w niedzielę i święta (czyli dni ustawowo wolne od pracy) pracownikowi przysługuje inny dzień wolny albo dodatek 100% wynagrodzenia za pracę w taki dzień. Od wskazanego przykładu istnieją wyjątki związane z rodzajem świadczonej pracy (np. akcje ratownicze w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego) czy systemem czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta.

 

Płatne zwolnienie lekarskie

Zwolnienie lekarskie, czyli popularne „L4”, to dokument wystawiany wyłącznie przez lekarza. Stwierdza on czasową niezdolność pracownika do wykonywania swoich obowiązków, co usprawiedliwia jego nieobecność w pracy. Za usprawiedliwioną nieobecność w pracy pracownikowi przysługuje od 80 % do nawet 100% wynagrodzenia.
Wysokość wynagrodzenia za czas choroby regulują przepisy kodeksu pracy. To, czy i jak będzie się różniła nasza wypłata z okresu zwolnienia lekarskiego od podstawy wymiaru wynagrodzenia, zależy od okoliczności i przyczyn wydania dokumentu, np. za chorobę w trakcie ciąży pracownicy przysługuje 100% wynagrodzenia.

Niewątpliwie płatne L4 jest dużym plusem zatrudnienia dla pracownika. Jednak dla pracodawcy to dodatkowy koszt zatrudnienia, często niewidoczny dla samego pracownika. Pracodawca jest zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy przez 33 dni w ciągu roku kalendarzowego. Dopiero po tym okresie zobowiązanie do wypłaty wynagrodzenia jest przejmowane przez ZUS.

 

Płatny urlop macierzyński i rodzicielski

W trakcie urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński który jest płatny 100%. Natomiast z urlopu rodzicielskiego można skorzystać bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, w wymiarze 32 bądź 34 tygodni, w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. W okresie korzystania z tego urlopu również przysługuje zasiłek macierzyński.

 

Okres wypowiedzenia

W zależności od rodzaju umowę o pracę i stażu zatrudnienia pracownikowi przysługuje płatny okres wypowiedzenia, co daje dodatkowy czas na znalezienie innego zatrudnienia. Przykładowo, okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, 1 miesiąc, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy i 3 miesiące, gdy pracownik był zatrudniony przynajmniej 3 lata.
Warto zwrócić uwagę, że wypowiedzenie liczone w miesiącach upływa w ostatni dzień miesiąca po upływie pełnego okresu wypowiedzenia.

Właśnie z tego powodu wypowiedzenia najczęściej składane są pod koniec miesiąca, żeby nie „przedłużać” okresu wypowiedzenia, a konkretnie sytuacji w której druga strona już wie, że nie chcemy dalej współpracować.

 

Przejście umowy na czas określony w umowę na czas nieokreślony

Umowa o pracę na czas nieokreślony daje pracownikowi więcej uprawnień m.in. pracodawca powinien podać przyczynę wypowiedzenia tego typu umowy. Z tego powodu do czasu nowelizacji w 2015 r. najczęściej występującymi typami umów były te na czas określony, przy których po upływie okresu czasu na jaki zostały zawarte ulegały one po prostu rozwiązaniu.
Prowadziło to do tego, że ten typ umów był nadużywany. Niektórzy współpracowali na tego typu umowie nawet 10 lat, co było jawnym obejściem prawa.

W związku z tym w 2015 roku została wprowadzona nowelizacja Kodeksu pracy, która zakłada ograniczenie liczby zawieranych umów terminowych do trzech oraz na wprowadzeniu limitu czasowego trwania zatrudnienia podstawie umowy na czas określony do 33 miesięcy (Art. 251 § 1 Kodeksu pracy).
W przypadku przekroczenia przynajmniej jednego z powyższych ograniczeń przyjmuje się, że pracownik jest zatrudniony na czas nieokreślony, począwszy od dnia zawarcia czwartej umowy na czas określony lub od dnia następującego po przekroczeniu 33 miesięcy.

Ograniczona odpowiedzialność pracownika

W przypadku tatuatorów, którzy są zatrudnieni na umowę o pracę, zasadniczo wyłącznie pracodawca, czyli właściciel studia będzie odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną klientowi przez pracownika, ponieważ jest to tzw. wyrządzenie szkody osobie trzeciej.
Jednak po naprawieniu tej szkody pracodawca może mieć roszczenie do pracownika o zwrot części kosztów. Będzie jednak trzeba wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika i wysokość szkody. Realnie więc ta odpowiedzialność jest mocno ograniczona.
Pracownik odpowiada maksymalnie do trzykrotności swojego miesięcznego wynagrodzenia przysługującego mu w czasie wyrządzenia szkody klientowi (przyjmując, że nie wykonał umyślnie wadliwego tatuażu). Więcej na temat ten temat znajdziesz tutaj: Nieudany tatuaż a odpowiedzialność tatuażysty

 

Niedopuszczalność kar umownych w umowie o pracę

Poza odpowiedzialnością wynikającą z nałożenia kar porządkowych na pracownika nie można nałożyć dodatkowych kar umownych (instytucja kary umownej jest uregulowana w kodeksie cywilnym).
Jedną z głównych zasad rządzących prawem pracy jest zasada uprzywilejowania pracownika. Zgodnie z art. 18 § 1 Kodeksu pracy postanowienia umowy o pracę nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy. Do kształtowania wzajemnych praw i obowiązków pracodawcy i pracownika stosuje się co prawda zasadę swobody umów, która wynika z kodeksu cywilnego. Niemniej podlega ona pewnym ograniczeniom: regulacje dotyczące pracownika nie mogą być mniej korzystne niż te, które gwarantuje prawo pracy. Ponieważ odpowiedzialność pracownicza jest szczegółowo uregulowana w przepisach prawa pracy, za niedopuszczalne uznaje się obejście tych unormowań poprzez wprowadzanie kar umownych.
Będzie to miało wpływ np. na skuteczność zakazu konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy. Za złamanie takiego zakazu nie można na pracownika nałożyć kary umownej (w przypadku innych form współpracy jest to możliwe), niemniej może to być przesłanka do rozwiązania umowy o prace z pracownikiem.

 

Zdolność kredytowa

Banki lubią mieć zabezpieczenie udzielanego kredytu. Oceniając zdolność kredytową biorą pod uwagę m.in. rodzaj zatrudnienia i wysokość wynagrodzenia przyszłego kredytobiorcy. Mając umowę o pracę na czas nieokreślony zwiększamy swoje szanse na otrzymanie kredytu, np. na mieszkanie.

 

Przyszła emerytura

Wymieniam jako ostatni plus, ponieważ mam spore wątpliwości co do tego czy aktualnie wchodzący na rynek pracy i młodzi pracownicy doczekają się tej emerytury, nie wspominając już o jej wysokości. Niemniej taką potencjalną możliwość należało by zaliczyć do korzyści.

 

Minusy umowy o pracę

Każda forma współpracy ma również swoją mniej korzystną stronę, jakiś czas temu na Instagramie przeprowadziłam ankietę na temat zatrudnienia. Poniżej znajdziesz moje wnioski z zaobserwowanych wyników.

 

Niższe zarobki w porównaniu do innych form współpracy

Wszystkie powyżej wskazane plusy umowy o pracę mają swoje odbicie w bardzo konkretnych kosztach po stronie pracodawcy. Do tego dochodzą składki emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe, rentowe, na Fundusz Pracy i FGŚP.
Przykładowo, zatrudnienie pracownika na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze godzin za minimalną krajową w wysokości 2800 zł brutto wyniesie go 3373,44 zł. Natomiast pracownik dostanie netto czyli tzw. „na rękę” kwotę 2061,67 zł.

Pracodawca jest przedsiębiorcą i prowadząc biznes musi liczyć koszty, a koszt pracowniczy jest jednym z wielu jakie musi ponieść. Biorąc na siebie ciężar ryzyka choroby pracownika, jego urlopu, odpowiedzialności za jego działania czy wysokich składek, często nie może pozwolić sobie na zapewnienie pracownikowi takiego samego wynagrodzenia jak osobie, z którą współpracuje na podstawie umowy B2B. Szczególnie w początkowej fazie rozwoju swojego biznesu. I nie chodzi w tym przypadku o januszowanie, tylko o czystą kalkulacje kosztów.

 

Przejście autorskich praw majątkowych na rzecz pracodawcy

W przypadku zatrudnienia na umowę o pracę, autorskie prawa majątkowe przechodzą co do zasady na pracodawcę, czyli właściciela studia, dlatego aby zabezpieczyć np. prace w swoim portfolio, czy możliwość wykorzystywania zdjęć prac w swoich SM warto do umowy wprowadzić odpowiednie zapisy dotyczące uregulowania praw autorskich. Więcej na temat powstawania praw autorskich w przypadku tatuażu znajdziesz tutaj: Ochrona prawna tatuażu

 

Okres wypowiedzenia

Z jednej strony może być uważany za plus, z drugiej jednak przy dłuższym okresie zatrudnienia powyżej 3 lat, okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące. Co oznacza, ze chcący zmienić pracę pracownik jest mniej elastyczny.

 

Najczęstsze patologie w umowach o prace

Jakie naruszenia spotykamy najczęściej?

 

Zatrudnienie na część etatu

Jednym z najczęściej stosowanych „rozwiązań” jest zatrudnienie na część etatu: 1/8, ¼ – dodatkowo to „rozwiązanie” idzie w parze z częścią etatu za najniższą krajową, czyli minimalnego wynagrodzenia. W 2021 roku minimalne wynagrodzenie za pełen etat wynosi 2800 zł brutto. Kwota, którą otrzymamy „na rękę”, czyli netto, to ok. 2061 zł przy pełnym etacie. Przy jego części stawka ta jest proporcjonalnie mniejsza. Oczywiście w takich przypadkach reszta wynagrodzenia jest wypłacana pod tzw. stołem – czyli jest nigdzie nieujawniona.

Pomijając kwestie odpowiedzialności karno – skarbowej takiego „rozwiązania” trzeba zwrócić uwagę, że w takim przypadku odpada nam większość korzyści, które wymieniłam na początku tego artykułu.
Przykładowo będąc zatrudnionym za minimalną krajową na 1/8 etatu w przypadku choroby trwającej 2 tygodnie (10 dni roboczych) otrzymamy za ten okres około 100 zł.

 

Brak płatnych urlopów

Przy fikcyjnym zatrudnieniu za minimalną krajową na 1/8 etatu realnie urlop jest bezpłatny, ponieważ za 2 tygodnie dostaniemy ok. 120 zł i zgadzając się na takie rozwiązanie warto to wziąć pod uwagę.

 

Podsumowanie

Z pewnością umowa o pracę, szczególnie ta w pełnym wymiarze, z sensowną podstawą daje duży komfort i poczucie bezpieczeństwa pracownikowi.
Realnie jednak na rynku obserwujemy wiele patologii w tym zakresie, jak zatrudnianie na część etatu, co realnie sprawia, że umowa o pracę nie spełnia roli zabezpieczającej i chroniącej pracownika.

Z drugiej strony inne formy zatrudnienia często pozwalają zarobić więcej przy porównywalnych kosztach. Jestem ciekawa jakie jest Twoje zdanie na ten temat, czy spotkałaś/eś się z takimi nadużyciami? Czy uważasz, że występują często? A może masz dobre doświadczenia, którymi warto się podzielić?

Pisz śmiało w komentarzu.

Może zainteresować Cię również ten artykuł: Działalność nierejestrowana jako dodatkowe źródło dochodu dla tatuatora

A jeśli prowadzisz swoje studio tatuażu albo współpracujesz ze studiem na podstawie umowy B2B to koniecznie pobierz mój bezpłatny eBook o prawie w studiu tatuażu – znajdziesz go tutaj: studio tatuażu a prawo

Jeżli potrzebujesz wsparcia prawnego w zakresie zatrudnienia to skontaktuj się ze mną. Prowadzę indywidualne konsultacje pomagające określić optymalny dla Ciebie model biznesowy.  Więcej na temat zakresu usług i sposobu współpracy znajdziesz tutaj OFERTA.